Legal Reclamation of Land Issued Under CLOA

Pwede pa bang maibalik ang lupa na binigyan na ng CLOA?

Ang Certificate of Land Ownership Award (CLOA) ay isang dokumento na ibinibigay sa mga agrarian reform beneficiaries bilang patunay ng kanilang pagmamay-ari sa lupang ipinamahagi sa ilalim ng Comprehensive Agrarian Reform Program (CARP). Subalit, may mga pagkakataon kung saan ang lupa na may CLOA ay maaaring mabawi o maibalik sa dating may-ari o sa gobyerno. Narito ang ilang sitwasyon at proseso kung paano ito maaaring mangyari:

Mga Kondisyon para sa Pagbawi ng Lupa

1. Paglabag sa Kondisyon ng CLOA:

   • Ang CLOA ay may mga kalakip na kondisyon na dapat sundin ng mga beneficiary. Kabilang dito ang paggamit ng lupa para sa layuning pang-agrikultura at ang pagbabayad ng amortisasyon sa Land Bank of the Philippines. Kung ang mga kondisyon na ito ay hindi natupad, maaaring magsagawa ng aksyon ang gobyerno upang bawiin ang lupa.

2. Pagbenta o Pagsasangla ng Lupa:

   • Ayon sa batas, bawal ibenta o isanla ng mga beneficiary ang lupa na may CLOA sa loob ng sampung (10) taon mula sa pagkakaloob ng sertipiko. Kung ito ay labag sa batas na ginawa, maaaring magbigay-daan ito sa pagbawi ng lupa.

3. Pag-abandona ng Lupa:

   • Kung ang beneficiary ay nag-abandona ng lupa nang walang sapat na dahilan, maaari itong maging basehan para sa pagbawi ng lupa.

4. Di-pagsunod sa Agrarian Reform Laws:

   • Ang hindi pagsunod sa mga umiiral na batas at regulasyon sa ilalim ng agrarian reform program ay maaari ring maging sanhi ng pagbawi ng lupa.

Proseso ng Pagbawi ng Lupa

1. Pagsusuri at Pag-iimbestiga:

   • Ang Department of Agrarian Reform (DAR) ang nagtatakda ng pagsusuri at pag-iimbestiga sa kaso ng posibleng paglabag ng beneficiary sa mga kondisyon ng CLOA.

2. Pagbibigay ng Abiso:

   • Kung may natukoy na paglabag, magbibigay ng abiso ang DAR sa beneficiary. Dapat itong sagutin ng beneficiary at magbigay ng paliwanag o depensa.

3. Pagdinig:

   • Isasagawa ang pagdinig upang talakayin ang mga reklamo at depensa ng magkabilang panig. Ang pagdinig ay maaaring isagawa ng DAR Adjudication Board (DARAB).

4. Desisyon:

   • Base sa mga ebidensya at pagdinig, maglalabas ng desisyon ang DARAB kung nararapat bang bawiin ang lupa.

5. Apela:

   • Kung hindi sang-ayon sa desisyon, maaaring maghain ng apela ang alinmang panig sa Court of Appeals at, kung kinakailangan, sa Supreme Court.

Pagkakaloob ng Lupa sa Ibang Beneficiary

Kung ang lupa ay napatunayang dapat bawiin mula sa isang beneficiary, ito ay muling ipapamahagi sa ilalim ng agrarian reform program. Ang proseso ng muling pamamahagi ay sumusunod sa mga patakaran at regulasyon ng DAR, na nagsisiguro na ang bagong beneficiary ay kwalipikado at handang sumunod sa mga kondisyon ng CLOA.

Konklusyon

Ang pagbawi ng lupa na may CLOA ay isang seryosong hakbang na kinakailangang dumaan sa tamang proseso at sapat na batayan. Mahalaga na sundin ng mga agrarian reform beneficiaries ang mga kondisyon ng kanilang CLOA upang maiwasan ang posibilidad ng pagbawi ng kanilang lupa. Ang Department of Agrarian Reform ay patuloy na nagsisiguro na ang mga lupaing ipinamahagi ay ginagamit sa tamang paraan at naaayon sa layunin ng agrarian reform program.